Maliyetsiz Oyunlaştırma Nedir?

Oyunlaştırma ne kadar eski bir metot olsa da yeni bir trend olduğunu düşünenler çoğunluktadır. Bu sebeple de gündemde dolaşan birkaç popüler uygulama çoğunluk için oyunlaştırmanın sınırlarını belirler. Popüler oyunlaştırma teorilerine göre kurgular yalnızca dijital uygulamalar eşliğinde gerçekleştirilmelidir. Maliyetsiz bir oyunlaştırma (zero cost gamification) balon şişirip oynamanın ötesine gitmeyeceğini iddia ediyor. Fakat konu tam olarak bu şekilde değil.

En popüler oyunlaştırma tasarım şeması olan Werbach’ın D6 modelinde 6. basamağı yanlış yorumlanabilmektedir. Burada geçen araçlar ifadesi bir uygulamayı çağrıştırsa da aslında burada kullanabileceğiniz herhangi bir materyali de ekleyebilirsiniz.

Bunu bir örnekle açıklamak gerekirse kuş sadece karga değildir. Binlerce çeşit kuş var ve sadece karga görmeniz diğer kuşların varlığını etkilemez. Ölçeğine göre farklı onlarca oyunlaştırma türü bulunuyor. Böylesine felsefi bir çıkarımla örneklemenin tek ve geçerli sebebi var aslında. O da oyunlaştırma pahalı bir süreçtir ve yalnızca dijital uygulama sayesinde gerçekleştirilebilir. İşte bu algıyı yıkmasa bile hafif duvarı titreteceğini düşündüğümüz bir yöntemden bahsedeceğiz. Zero cost gamification olarak anılan ve ezber bozan bu metot tamamen oyunlaştırma ile çalışıyor.

(Zero cost gamification) Maliyetsiz oyunlaştırmayı açıklamadan önce bilgileri tazelemekte fayda var. Oyunlaştırma yalnızca yüksek maliyetler karşılığında sahip olunan bir araç değildir. Yalnızca yarış ekiplerine veya beyaz yaka olarak tabir edilen plaza çalışanlarına sunulmaz. Oyunlaştırmayı her alanda kullanabiliriz. Evde okulda ve içinde süreç bulunan her yerde.

Peki bu tip az kullanıcılı, geçici veya basit oyunlaştırmalar için de bir uygulama kullanmak zorunda mıyız? Elbette hayır. Bu konuda en büyük yardımcınız binlerce yıldır başarıyla çalışan bir teknoloji; kâğıt olabilir. Kâğıdın farklı çeşitleri, kalemler ve hatta doğrudan duvarları yerleri boyamak da olabilir.

Ya da bunların hiçbirine gerek olmadan doğrudan sözlü bir oyunlaştırma da oluşturabilirsiniz. Oyunlaştırma kullanımındaki amaç, süreçteki hedefe başarıyla ulaşmaktır. Dolayısıyla mevcut süreçte aksayan tüm yönleri ele alıp kullanıcı tipine göre basit bir oyunlaştırma kurgusu da oluşturabilirsiniz. İşlek bir sokakta, yere çeşitli ebat ve aralıklarla yuvarlak şekiller çizin. Sokak girişine de sadece boyalı şekillere basarak ilerlemelerini belirten bir tabela asın. Sonra rutin, sıkıcı ve gün boyu hareketsizlikten tekdüze hale gelmiş toplulukların kıyasıya şekillerin üstünden atladığını izleyin. Gerekirse hikâyeyi genişletip bazı aralıklara timsah çizin. Gerilimi artırıp süre sınırı da koyabilir hatta en az şekle basıp geçenleri de sayabilirsiniz. İşte insanlar artık hareket ediyor.

Evde çocuğunuza basit alışkanlıkları kazanmasını ve düzene yardımcı olmasını mı istiyorsunuz? Hemen bir kartona ev içi puan kılavuzu yayınlayın. Haftalık kurgular yapın ve belirli puan skalasına ulaşan çocuğunuza hafta sonu yatma saati, film seçimi, dış mekân yer seçimi ya da oyuncak alınması konusunda ödüller sunun. Bir müddet sonra çocuğunuz yemeğini zamanında yiyen, sofrayı toplayan, odasını toparlayan ve hatta çamaşır asmaya yardım eden bir kişi haline gelecek. Daha da profesyonel hale getirmek için belirli ödülleri Skinner Yöntemi’nde olduğu gibi ardışık ya da düzensiz olarak sunun. Bu heyecanı daha da artıracak ve o haftanın ödülünü merak eden azimli bir çocuğunuz olacaktır.

Ofiste küçük gruplar içerisinde mevcut materyallerle hazırlayabileceğiniz mini oyunlaştırma kurguları da olabilir. Bu kurguları performans, ofis kuralları veya topluluk davranışları üzerine de geliştirebilirsiniz. Burada yardımcınız oyunlaştırma mekanikleri, hayal gücünüz ve uyumlu bir ekip olacak. Ekibin hedefe yönelik beklenen davranış döngülerini motive bir şekilde yerine getirdiklerini göreceksiniz.

Oyunlaştırma, her zaman iyi sonuçlar veren, verimli bir metottur. Mevcut süreçlerde oluşan ve öngörülen problemleri çözmek için en doğru kurguyu hazırlamalı ve kitlenize uygun motivatörleri tetiklemelisiniz. Bu sayede maliyetli veya maliyetsiz olsun başarılı bir davranış yolculuğunuz başlayacak.

Ali Cevat Ünsal
Lead Gamification & Experience Designer